Alòske se vre Ministè Edikasyon Nasyonal ap eseye estandadize edikasyon ann Ayiti nan mete inifòm, edikasyon se lwen pou yo estandadize nan tèt li. Edikasyon rete e rete trè inegal an Ayiti. Malgre Leta ayisyen ratifye anpil enstriman legal entènasyonal ki gen rapò ak dwa edikasyon, tankou: Deklarasyon Inivèsèl Dwa Moun, Konvansyon Entènasyonal sou Eliminasyon Tout Fòm Diskriminasyon Rasyal ak Konvansyon Dwa Timoun. defi yo ki gen rapò ak yon edikasyon repibliken yo flagran. Kidonk, nan okazyon sa a ki se jounen entènasyonal edikasyon an, Defansè Kolektif Plus plede pou yon edikasyon repibliken, ki chita sou respè dwa moun.

Jodi a, edikasyon pa sèlman wè kòm yon faktè devlopman endividyèl oswa yon sèten siksè sosyal endividyèl, men tou kòm yon vektè nan devlopman. Vrèmanvre, edikasyon ayisyen an se yon edikasyon “milti vitès”. Sitiyasyon sa a sèlman ranfòse inegalite sosyal, inegalite opòtinite, ki mennen peyi a nan yon disparite sosyal ak ekonomik de pli zan pli ekzaspere. Diferansasyon yo ka wè nan plizyè nivo. Poukisa anpil liv pou yon sèl lekòl depi yo di edikasyon nasyonal? Ki jan eta a wè kalite pwofesè oswa pèsonèl edikasyon an jeneral? Poukisa sosyete ayisyen an konnen anpil inegalite kounye a? Poukisa yo pa anseye konsèp sitwayènte ak dwa moun nan lekòl ayisyen yo? Apre 163 an, li apwopriye pou fè bilan sou edikasyon sa a ki gen eritaj kolonyal. Ki sitwayen ki pwodui sistèm edikasyon sa a? Ann gade kantite jèn ki enplike nan gwoup ame ak kalite dirijan nou yo.

Repons kesyon sa yo kapab plizyè. Sepandan, rezilta yo vizib pou tout moun. Sektè edikasyon an se youn nan sektè Leta ayisyen ki pi abandone. Kota yo akòde nan bidjè nasyonal la pandan 10 dènye ane yo ka temwaye abandon sa a. Sa vle di, edikasyon pa sanble yon priyorite pou leta ayisyen. Kite lekòl ann Ayiti kapab nan yon sèten mezi sèvi kòm yon endikatè pou sipòte pozisyon sa a. Anplis de sa, moun ki gen chans fini etid yo oblije kite peyi a pou yo travay nan move kondisyon nan peyi etranje. Sa vle di ke Leta pa gen okenn politik edikasyon, oswa si gen youn, li pa apwopriye.

An bref, Defansè Kolektif Plus mande Leta yon politik edikasyon ki reponn ak bezwen ak aspirasyon sosyete ayisyen an ansanm ak mwayen ki nesesè pou atenn objektif politik sa a pou mete peyi a sou chimen devlopman. Li mande tou sitwayen yo mobilize pou aplikasyon dwa a edikasyon kòm dwa moun nan peyi a.

Fè nan Pòtoprens, 24 janvye 2023

Samendina Lumane JEAN
Manadjè Kominikasyon ak Advocacy
Tel: 509 4737 6960