Kolektif Defenseurs Plus mande pou gouvènman an asire yon klima ki ka fasilite retou klas yo sou tout teritwa nasyonal la.

Kòmanse klas yo te planifye okòmansman pa Ministè Edikasyon Nasyonal ak Fòmasyon Pwofesyonèl (MENFP) te 5 septanm 2022, apre sa te ranvwaye pou lendi 3 oktòb 2022. Ekazyon 28 jou sa a sanble pa reprezante anyen devan defi yo. ki fè fas ak paran yo ak MENFP yo, pou kondisyon minim fasilite relouvri klas yo.

Reouvèti klas yo vin pi difisil chak ane pou yon popilasyon k ap pòv chak jou. Kidonk, èske li apwopriye pou mande ki sò moun ki deja oblije peye frè yo pou mwa septanm nan? Nan kèk ka, ane akademik anvan an poko fini paske dosye lekòl yo toujou kenbe nan kèk lekòl akòz enkapasite pou peye. An reyalite, pri edikasyon an se youn nan gwo chay pou majorite fanmi ayisyen yo.

Vrèmanvre, dapre yon rapò Òganizasyon Nasyonzini pou Edikasyon, Syantifik ak Kiltirèl (UNESCO) pibliye an 2017, 2 timoun sou 10 ki gen ant 6 ak 11 an pa ale nan lekòl primè ann Ayiti. Anplis de sa, lwa sou frè lekòl yo rele Lwa Bastien, gen sèten mezi pou kontwole frè lekòl yo. Pami mezi sa yo, nou ka site: frè lekòl yo dwe fikse nan lajan lokal (goud), pa gen okenn frè adisyonèl pou re-enskripsyon, kantite lajan depo a limite a 500 goud. Force se sonje ke mezi sa yo pa aplike pa anpil enstitisyon edikasyon. Anplis de sa, menm lwa sa a prevwa nan atik 3 li a, ki kantite frè anyèl yo pa dwe, nan okenn ka, depase ekivalan a de mwa nan lekòl matènèl ak twa mwa nan lekòl primè ak segondè. Men, pou kontrekare mezi sa a, majorite lekòl yo chanje sistèm peman chak mwa pou adopte youn nan vèsman oswa vèsman. Nan lòt ka, lekòl yo te transfòme nan libreri ak magazen ekipman kote leta pa chaje okenn taks pou aktivite sa yo. Anomalies obsève sa yo kontribye nan ogmante pri jeneral lekòl pou paran yo.

Aksè nan lekòl yo se yon eleman esansyèl pou fonksyone lekòl yo. Sepandan, tranblemanntè 14 out 2021 la te lakòz destriksyon oswa domaj plis pase 1,000 lekòl nan depatman Sid, Grand’Anse ak Nippes. Nan rejyon metwopoliten an, daprè yon rapò MENFP yo te abandone plizyè lekòl tankou 772 à la Croix des Bouquets, 446 à Tabarre, 274 à Cité soleil ak 200 à Matissant, Fontamara, Centre-ville et au Bas de Delmas. Ou toujou nan zòn Pernier ak Torcel. Li se tou vo sonje ke lekòl sa yo te deplase akòz lagè ant gang rival li yo. Sa sityasyon ensekirite i konplet par problenm transpor piblik ki’n ganny anmennen par ogmantasyon pri prodwi petwòl a 128 poursan, oubyen absans menm sa bann prodwi dan ponp petrol. Depi twa semèn, fenomèn nan “peyi fèmen” entansifye eprèv paran yo. Paralezi aktivite ekonomik yo rete yon fren pou yon posib retounen nan klas yo.

Kolektif Defanseurs Plus ap mande nan ki pwen peryòd 28 jou ki te akòde MENFP te fè liy yo deplase lè nou konsidere kri paran yo toujou rete menm jan. Kanta volonte sa a fè, MENFP tou sanble pa gen mwayen pou politik sa a. Kota ki ba 13.3% ki te atribye nan sektè edikasyon sa a nan bidjè nasyonal la pou ane fiskal 2021-2022 reflete mank enterè Leta nan sektè sa a.

Kolektif Defenseurs Plus yo sonje kriz politik, ekonomik ak sosyal yo antrave nèt fonksyone bon enstitisyon edikasyonèl yo (lekòl, inivèsite, ak etablisman pwofesyonèl). Li mande nan sans sa a, gouvènman an, asire yon klima ki ka fasilite fonksyonman enstitisyon edikasyonèl yo, sitou fasilite retou klas yo sou tout teritwa nasyonal la. Apre, pou met an plas en mekanizm pou garanti drwa ledikasyon, ki enkli sirtou akse avek ledikasyon pour tou dimoun e ledikasyon primer gratis koman en drwa imen.

Fè nan Pòtoprens, 3 oktòb 2022

Samendina Lumane JEAN
Responsab pou Kominikasyon ak Defans
Tel: 509 4737 69 60